Geen nieuwe hobby. Maar het toeval wilde dat ik een vloeistofkompas tegen kwam. Deze dingen werden in de vroegere dumpzaken vaak aangeboden voor ca. 15 Gulden. Te duur voor kleine jongetjes die bij de padvinderij waren. Dus wij moesten het doen met het kompasje op je padvindersfluitje.
Mijn oude padvindersfluit. Dit soort was in de vijftiger jaren bijna verplicht als je een goede padvinder wilde zijn.
De fluit had vele functies, maar het kompas wees je de weg om het juiste pad weer te vinden. Natuurlijk kon je ook zonder, padvinders waren natuurlijk niet voor één pad te vangen, je keek naar de bomen om je heen en de meest groene zijde was gericht op het west-zuid-westen ( Weet ik niet zeker meer ) of wanneer de bomen ontbraken kon je ook door het richten van een wijzer van je horloge op de zon, het noorden bepalen. ( Eerst even je (wijzer-) )horloge op wintertijd zetten of denken, richt de kleine wijzer op de zon, neem de kleine hoek tussen de 12 uur en de kleine wijzer, deel die door twee (oftwel, neem de bisectrice), die lijn wijst het zuiden aan.)
Maar terug naar de dumpzaken die vliegtuigkompassen aanboden, deze waren met een vloeistof gevuld. Onderstaand exemplaar werd oa. in de Spifire gebruikt.
Op bovenstaande foto is dit soort kompas te zien. Deze is afkomstig uit een Spitfire. Bij de bevestiging in de cockpit kon het geheel afgesteld worden met het schaaltje aan de rechter onderkant. Het kompas zelf is verend opgehangen om de invloed van trillingen van het vliegtuig te beperken.
De wiite drie streepjes zitten aan de wijzer, die met een klein dwarsstreepje wijst naar het noorden. De schaal in graden is instelbaar en vast te zetten met een handeltje aan de zijkant van de behuizing.
Het vastzet handeltje. Er staat ook nog ergens "AFT", geen idee wat dat betekent.
Het is een type P11.
Het serienummer is 123448 H, er zullen er vast wel heel veel gemaakt zijn.
Op dit plaatje is te zien dat het instrument eigendom van de Engelse staat was en een Air Ministry nummer had: SA/1552 ( Niet goed leesbaar)
Dan nog een Amerikaans kompas, van de handelsvloot en gebruikt op kleinere schepen en reddings boten. Het ding zat in een koperen bus en wanneer je de deksel er af haalde kon je het kompas aflezen. Omdat het nog al eens onrustig kan zijn op de golven van de oceanen is het binnen door een X-as en een Y-as kantelbaar, zodat hij onder de meeste omstandigheden horizontaal blijft hangen.
De koperen bus met het kompas.
Bij de indicatie van het noorden staat de naam van de firma die deze instrumenten maalt, Dirigo.
Dit is het kompas van het merk DIRIGO. Een artikel op internet vertelt het volgende:
Dirigo (dyreegoh) compasses were first made in historic Lexington Mass around 1907 by boat builder and violin maker Eugene M. Sherman. Sherman was born in Somerville, Massachusetts in 1872 to a Downeast seafaring family. Dirigo is the Maine state motto and is translated from Latin as "I Lead".
Op deze foto is de oude Sherman bezig met zijn andere specialiteit, het bouwen van violen. Of hij ook Sherman-tanks bouwde ??? Denk het niet.
Hier nog een advertentie van de firma DIRIGO.
<